Kreatywność, innowacyjność, pomysłowość – słowa te, używane wymiennie, spotykamy ostatnio niezwykle często w kontekście rynku pracy. Jeszcze kilka lat wstecz kreatywny miał być artysta, osoba wykonująca pracę z pogranicza sztuki i biznesu, jak grafik, architekt czy pracownik agencji reklamowej. Obecnie niezależnie od branży słychać zachęty do zmiany perspektywy i poszukiwania nowych rozwiązań. W poniższym artykule poznasz kilka wskazówek, jak to zrobić.

Od pracowników wymaga się otwartej głowy, uważności na nowości oraz świeżego spojrzenia. Często w ofertach pracy wśród wymagań wobec kandydata wymieniana jest kreatywność lub jej pochodna. Zwiększyło się rozumienie tego pojęcia, a co za tym idzie obszary, w jakich można ją wykorzystać. Właściwie wszyscy powinni dysponować tą szczególną umiejętnością, która otwiera nowe możliwości. Tylko jak stać się kreatywnym? Czy kreatywności można się nauczyć?

Czym jest kreatywność

Kreatywność to umiejętność tworzenia nowych, nietypowych pomysłów, generowania rozwiązań, powstawania idei. Zwykle kojarzona jest z dużymi osiągnięciami, jak odkrycie naukowe czy stworzenie wynalazku. Z tego powodu często umniejszamy naszym pomysłom, określając je jako mało innowacyjne. Jest to niesłuszne podejście, gdyż niejednokrotnie kreatywność można odnaleźć w wymyślonych ulepszeniach oraz wykorzystaniu istniejących rozwiązań w nowy sposób.
Mówiąc o kreatywności można zastosować podział na kreatywność „dużą” i „małą”. Duża kreatywność wymaga czasu, to dłuższa koncentracja na wybranym problemie, zbadanie go z różnych stron gdzie wymyślenie rozwiązania to proces, który niejednokrotnie kończy się niepowodzeniem i rozpoczynamy go od początku. Natomiast mała kreatywność to pomysły codzienne, które czasem miewamy, lecz często ich nie wykorzystujemy lub o nich zapominamy. Wynika to z naturalnej skłonności człowieka do korzystania ze sprawdzonych rozwiązań. A właśnie te drobne pomysły mogą być początkiem dostrzeżenia w sobie twórczego potencjału. Chwytanie nieoczywistych idei to pierwszy krok do treningu kreatywności.
Kreatywność, a dokładniej twórczość, we współczesnej psychologii traktowana jest jako jeden z procesów poznawczych, podobnie jak uwaga, pamięć, percepcja, uczenie się. I nie od dzisiaj wiadomo, że procesy poznawcze można ćwiczyć. Od czego zatem zacząć trening kreatywności? W pierwszej kolejności proponuję obalić mity, które na temat kreatywności powstały. Uporanie się z powszechnie wyznawanymi przekonaniami pozwoli na rozpoczęcie treningu z czystą kartą.

Mit 1: Kreatywność rodzi się z chaosu

Mówi się, że najlepsze pomysły powstają w chaosie, utarło się nawet powiedzenie „artystyczny nieład”. Najlepiej zrób bałagan, pozwól sobie na szalone rzeczy i stwórz coś nowego. Nic bardziej mylnego. Oczywiście wychodzenie z ustalonych ram, zestawianie rzeczy od nowa i w nowy sposób sprzyja wymyślaniu nowych idei, lecz równie ważne jest postępowanie w sposób systematyczny i kontrolowanie całego procesu. W przeciwnym razie łatwo można zapomnieć o problemie, który chcemy rozwiązać i pozostać tylko na etapie generowania rozwiązań, bez ich testowania.

Mit 2: Kreatywnym trzeba się urodzić

Z góry zakładamy, że kreatywnym się jest albo nie jest. Jednak jak wyżej wspomniałam, twórczość to jeden z procesów poznawczych, więc każdy z nas ją posiada tylko rozwiniętą w różnym stopniu. Najważniejsze, że można nad nią pracować.

Mit 3: Kreatywność to cecha młodych, zwłaszcza dzieci

Trudno się nie zgodzić z tym, że małe dzieci mają w sobie olbrzymie pokłady kreatywności, generują pomysł za pomysłem. Chociaż jest to również warunkowane tym, na co pozwala im środowisko, w którym się wychowują, a przede wszystkim otwartość (lub jej brak) rodziców. Im jesteśmy starsi, tym faktycznie pomysłów może być mniej, ale zwykle są lepsze jakościowo i można je wprowadzić w życie.

Cechy osoby kreatywnej

Kim jest w takim razie osoba kreatywna? Myślę, że nie jesteśmy w stanie tego zdefiniować, ale z pewnością można wskazać kilka cech, które ułatwiają bycie innowacyjnym:

• otwartość,
• elastyczność myślenia,
• ciekawość świata,
• chęć poszukiwania rozwiązań,
• skłonność do patrzenia z różnych perspektyw,
• odwaga w podejmowaniu decyzji,
• zdolność do łączenia idei.

Im więcej z powyższych cech mamy w sobie (chociaż nie jest to lista zamknięta), tym z pewnością łatwiej będzie nam odkryć w sobie potencjał kreatywny. Poniżej przedstawiam kilka wybranych ćwiczeń, które pomogą rozbudzić kreatywność. Można wypróbować wszystkie lub wybrane, najważniejsze, aby znaleźć w sobie odpowiednią motywację do pracy nad sobą. Pamiętajcie, że kreatywność bywa pomocna na rynku pracy, ale przede wszystkim korzystnie wpływa na naszą relację z samym sobą. Dzięki niej łatwiej przychodzi nam rozwiązanie wielu codziennych problemów, większa elastyczność ułatwia akceptację pomyłek, a patrzenie z dystansu pozwala na lepsze rozumienie innych.

Ćwiczenia na rozbudzanie kreatywności

1. Wybierz jedną literę alfabetu. Stwórz krótkie opowiadanie, w którym każde słowo zaczyna się na wybraną literę. (np. Wujek Władek wyjechał we wtorek wieczorem w wyprawę wodną).
2. Przygotuj kartkę papieru i coś do pisania. Zamknij oczy i bez zastanowienia się narysuj na kartce dowolny kształt. Następnie spróbuj stworzyć z niego rysunek przedstawiający konkretną rzecz.
3. Stwórz jak najwięcej wyrazów, które składają się na słowo np. Satysfakcja.
4. Wymyśl jak najwięcej odpowiedzi na pytanie: np. Dlaczego ludzie pracują?
5. Wymyśl alternatywne zakończenia bajki np. Czerwony kapturek. Zakończenie: poprawne polityczne, dla małych dziewczynek, w stylu fantasy.

Bibliografia

• Paszkowski M. (2008), Odkryj w sobie kreatywność, Warszawa: Difin,
Nöllke M. (2008), Techniki kreatywności : jak wpadać na lepsze pomysły, Warszawa: Flashbook.pl, li>Nęcka E., Orzechowski J., Słabosz A., Szymura B. (2016), Trening twórczości, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.